Kürdistan Bölgesi Coğrafyası
Kürdistan Bölgesi Irak Cumhuriyetinin kuzey ve kuzey doğusunda bulunmaktadır. Doğu ve kuzeyinde İran İslam Cumhuriyeti, kuzeyinde ve batısında Türkiye Cumhuriyeti, batısında Suriye Arap Cumhuriyeti, güneyinde ise Irak vilayetleri yer almaktadır. Bölgenin arazisi ovaların, vadilerin, tepelerin, yüksekliklerin, dağların ve dağ sıralarının bulunması gibi ayrıcalığa sahiptir. Bununla birlikte bölge bir dizi yüksek zirveleri de içerir. Örneğin Heserost dağları sırasında bulunan “Helgurd” zirvegisi gibi. Bu zirve Kürdistan’da ve Irak genelindeki en yüksek zirve sayılmaktadır. Yüksekliği 3607 metreyi geçmektedir. Bununla birlikte Kürdistan Bölgesi arazisi tarımsal ürünlerin yanı sıra petrol, gaz ve diğer madenler gibi bir çok yeraltı kaynaklarına da sahiptir. Bölge Irak Cumhuriyeti arazisinin %18’ini kapsamaktadır. Bölgesel hükümet bölge topraklarının %60’tan fazlasını yönetmektedir. Geri kalan %40’ı ise Kürdistan Bölgesi yönetimi dışında olup Kürdistan Bölgesi içinde yer almaktadır. Yeni Irak anayasasının 140. maddesi bölgede bulunan mukim vatandaşlara kendi geleceğini belirleme hakkını vermek suretiyle en uygun çözümü öngörmüştür.
Erbil Şehri
Erbil büyük şehirlerden sayılmakta, Bağdat’tan 350 km uzaklıkta ve yaklaşık 15214 km2 genişliğindedir. Doğuda Süleymaniye, batıda Duhok ve Ninova, güneyde Kerkük, kuzeyde Türkiye ve İran ile çevirilidir. Erbil, Kürdistan Bölgesinin başkenti sayılmakta ve deniz seviyesinden 418 metre yükseklikte bulunmaktadır. Erbil, bölgede ve dünyanın tamamında en eski yerleşim yerlerinden sayılmaktadır. Çünkü tarihi eski çağlara, özellikle Milattan Önce altı binli yıllara dayanmaktadır. Dikkate değer olan, bu şehrin adı pek çok Sümer ve Babil kitabelerinde farklı isimlerle geçmektedir. Örnek olarak: Erubilm, Erbil, Erubel, Erbaîlu bunlardan bazılarıdır. Kadizm dönemlerde Erbil’in ibadet merkezi olarak, özellikle de İştar ilahlarına ibadetle ön saldığı dile getirilmektedir. Bunların yanı sıra eski bazı tarihçiler de kitaplarında zikretmişlerdir. Bu da, bütün zamanlar boyunca bakışların merkezinde olan, meşhur pek çok uluslararası tabloların esas konusu olan bu önemli şehre dünyanın dikkatlerini vermelerini sağlamıştır. Avrupa’daki tarihi belgeler ve sanatsal çalışmalar Doğu ve Kürdistan’ın tanıtılmasına sağlam temeller bırakmıştır.
Süleymaniye Şehri
Süleymaniye şehri, Kürdistan bölgesinin ana şehirlerinden biri sayılmaktadır. Kaziwe ve Külezerde sıradağlarının ortasındadır. Kent Irak’tan geçen, 44,50-46,16 doğu meridyenleri ile 35,04-36,30 kuzey paralelleri arasına düşmektedir. Yani Birleşik Irak’ın başkentine yaklaşık 385 km, Bölgenin başkenti Erbil’e de 198 km uzaklıktadır. Bu ayrıcalıklı şehri 1784 yılında İbrahim Paşa inşa etmiştir. Tarihçi (Klavdiwus James Reg) bununla ilgili olarak 1820 yılında bölgeye yaptığı seferlerinde diyor ki: Süleymaniye şehri, kurulduğundan beri, İstanbul stiline uygun olarak büyük çarşılar, temiz hamamlar inşa edilmiştir. Hayatın değişik alanlarında sürekli bir gelişim içinde olmakla bilinmektedir. Öyle ki, pek çok otel, piknik alanı, lokanta, eski saray gibi tarihi turistik mekânlar, müze ve mall’lar (modern alışveriş yerleri) içermektedir. Süleymaniye şehri, Kürdistan’daki kültür ve sanatlar için önemli bir merkezdir. Bu yüzden kendisine ''Kültür Başkenti'' adı verilmektedir. Bugün kentte pek çok üniversite, değişik branşlara sahip resmi ve özel kolejler, ayrıca Amerika Üniversitesi mevcuttur.
Duhok Şehri
Duhok Kürdistan Bölgesi'nin başta gelen kentlerinden biridir. 43.20 - 44.10 doğu meridyenleri ile 36.40 - 37.20 kuzey meridyenleri üzerinde yer alan Duhok kenti, güneyden Şenduha dağ silsileleri ile kuzeyden Sibi dağı, doğudan Mam Sin dağı arasında yer alan düz bir arazide konumlanmıştır. Şehrin batısında ise kelimenin tam anlamıyla turistik bir vadi yer almaktadır. Konum olarak Türkiye - Suriye yakınlarında bulunmakta olup kentte Kürtler, Keldaniler, Aşuriler ve Ermeniler farklı dinleriyle barış içinde yaşamaktadır. Bölge çeşitli tarihi eserleri ile dikkat çekerken burada bulunan taş heykellerin yanı sıra mağaralara ek olarak onlarca otel, lokanta, motel ve eski eser ve etnografya müzeleri, Ezidilere özgü küktür müzesi ile lunapark, modern çarşılar ve küçük bir hayvanat bahçesi bulunmaktadır. Kent ayrıca Duhok Üniversitesinin yanı sıra birçok kültür merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Kentte Zava dağı zirvesi ile Duhok vadisi gibi özel turistik mekanlara ek olarak çeşitli yerlere dağılmış çeşitli eserler bulunmaktadır.
